یکی از مشکلاتی که در همین چند سال، از بوجود آمدن پدیده خرید اینترنتیوجود دارد عدم اطلاع کاربران از نکات ریزی است که سبب می شود خرید آنلاین به منبعی برای سودجویان جهت اخاذی از کاربران تبدیل شود. پس اگر قصد دارید امنیت را تا آن جا که ممکن است در فرآیند خرید برقرار کنید، با ما همراه باشید تا 6 نکته ی مفید و کاربردی این حوزه را یاد بگیرید
1 – استفاده از آخرین نسخه مرورگر:
شرکت های ارائه دهنده مرورگرهای اینترنتی با انتشار نسخه ی جدیدی از محصول خود، قابلیت های امنیتی بیشتری به آن اضافه می کنند تا فضایی امن تر نسبت به نسخه های قبلی برای کاربر به وجود آید.
این که از کدام مرورگر اینترنتی استفاده می کنید خیلی مهم نیست، مهم این است که از آخرین نسخه آن مرورگر استفاده کنید. البته در بین مرورگرهای مختلف می توان گفت Mozilla Firefox و Google Chrome بالاترین میزان امنیت را دارند .
2 – آگاهی از وضعیت امنیت سایت:
یکی از پروتکل هایی که از آن جهت تبادل اطلاعات به صورت رمزنگاری شده استفاده می شود HTTPS نام دارد. فروشگاه های اینترنتی با استفاده از این پروتکل، فرآیند خرید را در فضایی امن پیاده سازی می کنند. پس اگر برای خرید آنلاین خود به سایتی مراجعه کردید و در نشانی آن خبری از این پروتکل نبود بلافاصله از خرید خود منصرف شوید. معمولا تمام بانک های کشور در صفحه ی پرداخت خود نکاتی را جهت بررسی این وضعیت به کاربر گوشزد کرده اند.
-3 استفاده از کارت های اعتباری:
در کشور ما اکثر بانک ها کارت های خرید نقدی debit ارائه می دهند و تعداد محدودی نیز کارت های خرید اعتباری credit تفاوت این دو کارت در نحوه ی پرداخت است، به این معنی که در کارت های نقدی تا زمانی که پول در حساب نباشد امکان خرید وجود ندارد اما در مورد کارت های اعتباری این مورد صحت ندارد.
4- حفظ اطلاعات شخصی:
رمزدوم کارت، CVV2 و تاریخ انقضا را نباید در هیچ سایتی ذخیره کنید. حتی اگر در حال وارد کردن این اطلاعات در سایت بانک خود هستید و مرورگر از شما درخواست می کند که این اطلاعات را در حافظه ی خود ذخیره سازد، پس بهتر این است که شما این کار را نکنید چرا که طی مرور زمان نگهداری این اطلاعات در مرورگر ایجاد مشکل خواهد کرد.
5-گذرواژه امن:
هنوز از ۱۲۳۴ یا کلمه password استفاده می کنید؟ درست است که به یاد داشتن چنین ترکیب های ساده ای برای کاربر ساده است اما به یاد داشته باشید که حدس زدن این موارد برای هکر یا فرد ناشناسی که قصد دارد اطلاعات شما را به سرقت ببرد، بسیار آسان است. پس بهتر است از گذرواژه های ترکیبی با طول حداقل ۶ که از حروف کوچک، بزرگ، نمادها و اعداد تشکیل شده اند استفاده کنید.
6- بررسی حساب بانکی:
بهتر است پس از انجام خرید آنلاینحساب بانکی خود را بررسی کنید تا از میزان مبلغ پرداختی اطمینان حاصل شود. این مورد آخر نسبت به قبلی ها خیلی به امنیت ربط ندارد اما رعایت کردن آن باعث می شود که کاربر از تکمیل فرآیند خرید اطمینان پیدا کند.
همواره شرکت های تجارت الکترونیکی برای موفقیت در کار تجارت باید به دوعامل فنی و سازمانی و مرتبط با مشتری توجه کنند.هریک از این دو عامل دارای نکاتی میباشند که در ادامه به بررسی هریک از آنان خواهیم پرداخت.
جنبه های فنی و سازمانی:
تحلیل و مطالعه کافی بازار:تجارت الکترونیک از برنامه ریزی تجاری خوب و قوانین پایه عرضه و تقاضا جدا نمیباشد. شکست تجاری در تجارت الکترونیک همانقدر واقعی است که در دیگر قالب های تجارت واقعی است.ابتدا باید بازار و عوامل موثر بر بازار را مورد بررسی قرار داد،نیازمندیهای بازار را شناخت و مطابق با آن دست به تجارت زد.
ایجاد تراکنش ساده توسط مشتریان:
همواره باید بدنبال ایجاد روشی ایمن و ساده برای انجام تراکنش توسط مشتریان بود. کارت های اعتباری با در اختیار داشتن ۹۰ درصد از سهم خرید های اینترنتی، محبوب ترین وسیله پرداخت آن لاین به حساب می آیند، که در ایجاد این تراکنش ها سهم قابل توجهی را دارا میباشند.در گذشته شماره کارت اعتباری از طریق دروازه های پرداخت مستقل میان خریدار و فروشنده انتقال پیدا میکرد و امروزه نیز اکثر شرکت های کوچک و تجارت های خانگی از همین روش استفاده می کنند. بیشتر بازرگانان نیز تراکنشهای کارت اعتباری را از طریق نظامی که بوسیله بانک های تجاری و شرکت های کارت اعتباری تدارک دیده شده، پردازش می کنند.
فراهم آوردن قابلیت اطمینان و امنیت سرورهای موازی، افزونگی سخت افزار ، فناوری های ایمن از خطا ،رمزنگاری (پنهان سازی) اطلاعات و دیواره های آتش می توانند جوابگوی این نیازها باشند.
طراحی سایت مناسب:
ساختن یک مدل کاری مناسب نیز سهم بسیار بالایی جهت موفقیت در تجارت الکترونیک دارد،تهیه یک وب سایت با رنگ، گرافیک، انیمیشن، عکس، فونت مناسب و مقادیری فضای خالی میان عناصر می توانند ما را در این زمینه یاری دهند.
فروشندگان تجارت الکترونیک ، بطور طبیعی باید کارهای معمول تجاری سنتی از قبیل ارائه اطلاعات صادقانه در مورد محصولات و در دسترس بودن آنها ، ارسال مطمئن ، و رسیدگی موثر و سریع به شکایات را نیز انجام دهند.یک ویژگی منحصر بفرد محیط اینترنت اینست که مشتریان به اطلاعات بسیار بیشتری از فروشنده نسبت به وضعیت تجارت سنتی دسترسی دارند.(البته مشتریان می توانند بصورت آنلاین در مورد فروشگاه های سنتی تحقیق کنند و در مواردی هم این کار را می کنند ، پس این تمایز همیشه بر قرار نیست.)
جنبه های مربوط به مشتری:
یک سازمان تجارت الکترونیک موفق باید علاوه بر موارد فوق تجربه خرید لذت بخشی را برای مشتریانش فراهم آورد. عوامل بسیاری در این مسئله نقش دارند که برخی از آنها عبارتند از :
فراهم آوردن ارزش برای مشتریان:
فروشندگان می توانند مانند تجارت غیر الکترونیک با پیشنهاد قیمت های رقابتی برای یک کالا یا یک سری کالا مشتریان بالقوه را جذب کنند و به این هدف برسند.
فراهم آوردن خدمات و کارآیی:فراهم آوردن یک تجربه خرید کاربرپسند و علاقه مندانه مانند آنچه فروشندگان عادی (غیر الکترونیک) انجام می دهند می تواند در پیمودن بخشی از راه دستیابی به این هدف موثر باشد.
ایجاد انگیزه خرید و بازگشت مجدد خریداران:برای این هدف می توان از روش هایی چون کوپن ، پیشنهادات ویژه و تخفیف استفاده کرد.وب سایت های به هم مرتبط (Cross-Linked) و برنامه های همکاری (Affiliate Programs) نیز می توانند در این امر ما را یاری کنند.
ایجاد توجه شخصی:وب سایت های شخصی سازی شده ، پیشنهادات خرید ، و پیشنهادات ویژه شخصی می توانند تا حدودی جایگزین تعمالات انسانی رو در رو که در فروشگاههای سنتی وجود دارد شوند.
ایجاد مفهوم جامعه.اتاقهای گفتگو ، تالارهای بحث ، و برنامه های وفاداری (که گاهی اوقات برنامه های وابستگی (Affinity) نیز نامیده می شوند) می توانند در این راستا مفید باشند.
تصاحب تمام تجربه مشتری:جاسوس های اینترنتی با انجام تمام تماسهای کاربر به عنوان بخشی از تجربه کلی از آن محافظت می کنند ، تجربه ای که با نام شرکت مترادف می شود.
فراهم کردن امکان کمک کاربران به خودشان.تدارک سایت های خودیاوری که بدون کمک دیگران به راحتی قابل استفاده باشند می تواند در این زمینه مفید باشد.این مسئله ایجاب می کند که تمام اطلاعات محصول ، پیشنهاد محصولات جایگزین ، و انتخابگرهای تدارکات و لوازم یدکی در دسترس باشند.
کمک به مشتریان در مصرف:
جاسوسهای الکترونیک و دایرکتوریهای فروش آنلاین می توانند چنین کمکی را از طریق اطلاعات رقابتی گسترده و امکانات مناسب جستجو فراهم کنند.فراهم کردن اطلاعات مولفه و توصیه های ایمنی می تواند جاسوس های الکترونیک را در شناخت نحوه مصرف مشتریان یاری دهند.
5 مزیت استفاده از تجارت الکترونیکی درکل مزایای استفاده از تجارت الکترونیکی به 5 دسته تقسیم میشود.که ما به شرح هریک از آنها خواهیم پرداخت. 1– بستر مناسب اطلاعاتی و ارتباطی
یکی از امکاناتی که اینترنت در اختیار تجارت و بازرگانی قرار میدهد این است که میتوان اطلاعات نسبتاً کامل و گستردهای است که در مورد هر کالا چه از نظر فنی و چه از لحاظ تجاری یافت. امکاناتی که در دنیای واقعی، ارزش تجاری بسیار بالایی را دارا میباشد، اما بدون صرف هزینه و زمان زیاد بهدست نمیآید.یکی دیگر از ارزشهای تجارت الکترونیکی این است که امکان ایجاد ارتباط با همه افرادی که برای تکمیل یک فرآیند بازرگانی لازم است با آنها تماس گرفته شود، در کوتاهترین زمان از طریق e-mail chat و روشهای دیگر مقدورامکانپذیر است. 2- حذف نسبی واسطه ها
یکی دیگر از ارزشمندترین دستاوردهای تجارت الکترونیکیحذف واسطهها می باشد که خود به تنهایی باعث کاهش بیسابقه قیمت کالاها و خدمات در جهان شده است. بر این اساس برآوردهای انجام شده، حذف واسطهها و ایجاد ارتباط مستقیم بین خریداران و فروشندگان بین 15 تا 50 درصد موجب کاهش قیمت تمام شده کالاها و خدمات برای مشتریان شده است. 3- افزایش قدرت خریداران و پیدایش بازارهای جدید برای تولید کنندگان
ارتباطی که از طریق اینتزنت صورت میگیرد، فرصتی را در اختیار خریداران قرار میدهد که بتوانند با طیف گستردهای از تولیدکنندگان در سرتاسر جهان ارتباط برقرارکرده و از این طریق به تقاضای مورد نظر خود از بین پیشنهادهای مختلف برسند و در مقابل فروشندگان قدرت چانه زنی بیشتری برای کسب امتیاز و مزایای بیشتر داشته باشند. در صورتیکه در دنیای حقیقی به علت محدودیتهای ناشی از فاصله جغرافیایی، مشتریان چنین قدرت انتخابی ندارند.
البته این برای تولیدکنندگان هم ،دارای مزایا و امتیازات فراوانی است. از جمله میتوان به امکان عرضه و فروش محصولات به تمام مردم جهان اشاره کرد. در واقع تجارت الکترونیکی به تولیدکنندگان امکان جهانی شدن محصولاتشان را با صرف هزینه کم (نسبت به آنچه که در مقابل بهدست میآید) میدهد. به عنوان مثال، جلد پنجم کتاب داستانی هریپاتر توانسته است با استفاده از شیوه فروش آنلاین در شب اول انتشار خود فروشی معادل یک میلیون جلد را در جهان داشته باشد. امکان وقوع چنین حادثه شیرینی برای ناشر این کتاب در دنیای حقیقی، آن هم در مدت زمانی کوتاه، یا اصلاً محال بود یا به امکانات گسترده مالی و تبلیغاتی و توزیع نیازمند بود که هر سازمانی توانایی انجام آن را دارا نیست.
4- سفارشی کردن محصولات و خدمات پشتیبانی قوی
یکی دیگر از مزیت های تجارت الکترونیکی آن است که شما میتوانید که محصولات مورد درخواست خود را به صورت سفارش و مطلوب خود خرید کنید. به عنوان مثال ما میتوانیم هنگام مراجعه به سایت شرکت Dell کامپیوتر مورد درخواست خود را با همان خصوصیاتی که مایلیم، سفارش داده و خریداری کنیم. در این فرایند روش کار شرکت دل برای قبول سفارش در خواستی به این صورت است که ابتدا امکان انتخاب و ارائه پیشنهاد در اختیار مشتری قرار میگیرد. سپس پیشنهاد مشتری با توجه به امکانات شرکت مورد بررسی قرار گرفته و نهایتاً مورد قبول یا عدم قبول قرار میگیرد. در صورت قبول درخواست، مراحل بعدی ثبت سفارش و دریافت مبلغ طی میشود و اعلام ارسال کالا و شیوه پیگیری محموله در مدت ارسال از طریق فرستادن e-mailهای متعدد انجام میشود. مشتری نیز به نوبه خود میتواند زمان دریافت را اعلام نماید. نهایتاً مشتری میتواند با دادن اطلاعات مختلف درمورد کالاهای خریداری شده و برقراری ارتباط الکترونیکی با شرکت تولیدکننده نسبت به رفع نقص کالای مورد نظر اقدام نماید.
شرکتهایی که از این طریق به فروش محصولات و خدمات خود اقدام میکنند به طور دائم از طریق روش های مختلف، سریع و کم هزینه در ارتباط با مشتریان خود هستند و پشتیبانی قوی باعث ترغیب مردم به خرید از اینترنت میشود. در سالهای نخست رواج شیوه الکترونیکی فروش کالا، استفاده از این روش فقط برای کالای کوچک و ارزان مثل ساعت، عروسک، کتاب، لباس استفاده میشد اما اکنون با توجه به رشد روزافزونتجارت الکترونیکی، صنایع بزرگی همچون صنعت ماشین سازی نیز به این روش رو آوردهاند. مثلا با مراجعه به سایت شرکت فورد میتوانیم ماشین مورد درخواست خود را از نظر رنگ یا امکانات جانبی به دلخواه انتخاب کنیم. 5- پیدایش مؤسسات اقتصادی نوپا و رقابت سراسری
یکی از پیامدهای تجارت الکترونیکی ایجاد مؤسسات جدید اقتصادی است که توانایی رقابت و حتی در مواردی سبقت گرفتن از شرکتهای کهنه کار را دارند. درحال حاضر دو نوع بازار خرید و فروش یعنی بازار سنتی و حقیقی و بازار مجازی و مبتنی بر شبکه به موازات یکدیگر عمل میکنند و هر کدام دارای قواعد تجارتی خاص خود هستند که گاه دارای خصوصیاتی مشترک و گاه با یکدیگر متفاوت هستند. در برخی موارد کسب و کارهای نوپا توانستهاند با ایجاد سیاستهای کاربردی در بازار جدید مجازی گوی رقابت را از رقبای سنتی بگیرند و بازار محصولات مختلف را تصاحب کنند. مثلا میتوان به رقابت بین مؤسسه Barnes Noble و شرکت Amazon در خرید و فروش کتاب یا موارد دیگری چون Dell در کامپیوتر وetoys در اسباب بازی اشاره کرد.
مدلهای تجارت الکترونیکی
استفاده از اینترنت به عنوان مهمترین بستر ارتباطی در تجارت الکترونیکی همزمان با رشد روزافزون شبکه جهانی ارتباطات باعث پیدایش مدلهای گوناگونی در این تجارت گردیده است. این مدلها ازدیدگاه اقتصادی، حاصل تعامل سه گروه اصلی از افراد یک جامعه که عبارتند از دولت یا سازمانهای وابسته (government) ، سازمانهای تجاری و اقتصادی، تولیدکنندگان کالا و ارائهکنندگان خدمات (business) و در نهایت مردم عادی که خریداران نهایی کالا یا خدمات (consumer) هستند.
مدلهای مختلفتجارت الکترونیکیاز تعامل دوبهدوی این سه گروه اصلی حاصل میشوند.
1- مدل B2B
در مدل (B2B)ارتباط بین دو یا چند سازمان، مؤسسه اقتصادی، تولید کنندگان مواد اولیه، تولیدکنندگان انواع مختلف کالای مصرفی، ارائهکنندگان انواع گوناگون خدمات و … موردنظر است، در واقع این مدل را به نوعی میتوان توسعه یافته مدل قدیمیتر (EDI (Electronic Data Interchange دانست.
مدل B2B دربرگیرنده همان عملیاتی است که درEDI انجام می شد یعنی تبادل اطلاعات، داده ها، ثبت سفارش، خرید و فروش و … همچنان وجود دارد. اما در مدل جدید فرآیند ارتباطی بسیار باز و قابلانعطاف طراحی شده طوری که تولیدکنندگان مواد اولیه، تولیدکنندگان کالاهای مختلف و فروشندگان و توزیع کنندگان بتوانند به راحتی با یکدیگر ارتباط مستقیم داشته باشند. این به معنی کاهش واسطهها نیز هست. موضوعی که به نوبه خود باعث کاهش قیمتها میشود.
عوامل ذکر شده باعث گردیده است که این مدل بهعنوان اصلیترین مدل تجارتالکترونیکی به حساب آید و طی مدت کوتاهی که از زمان پیدایش آن می گذرد درآمد قابل توجهی را نصیب صاحبانسرمایه سازد. براساس آمارهای موجود، بازرگانان و فعالان در این عرصه توانستهاند از درآمد 43 میلیارد دلاری در سال 98 به 1300 میلیارددلار در پایان سال 2004 برسند. 2- مدلهای B2C وC2B
این دو مدل بیانکننده ارتباط متقابل بین تولیدکننده اصلی کالاهای گوناگون با استفادهکننده و خریداران نهایی این محصولات و خدمات می باشد. این روزها میتوان کالاهای مختلفی از مواد اولیه صنعتی گرفته تا اتومبیل، ماشینآلات صنعتی و کالاهای عمومی مانند مواد غذایی، محصولات فرهنگی، گل و گیاه و اقلام کادویی را به همراه طیف وسیعی از خدمات مثل رزرو هتل، بلیط هواپیما، قطار، اتوبوس، اجاره ماشین و … به صورت آنلاین خریداری کرد. در این دو مدل تولیدکنندگان میتوانند مصرفکنندگان نهایی محصولات خود را شناسایی کنند و محصولات خود را به صورت مستقیم به آنها عرضه کنند (B2C)مصرفکنندگان نیز به نوبه خود میتوانند از بین تولیدکنندگان، آن که شرایط مطلوب تر را دارا میباشد و از هر جهت مناسبتر است را انتخاب نمایند (C2B) مدلهای B2C و C2B معمولاً دارای مزایایی چون خرید ارزان تر کالا نسبت به دنیای واقعی هستند. مزیت دیگر، امکان ارسال کالا به مکان درخواستی خرید است. فرق اصلی بین دو مدل B2C وC2B در نحوه خرید و شیوه ایجاد ارتباط بین مشتریان و تولیدکنندگان میباشد.
در مدل B2C خریداران اطلاعات کافی در مورد کالای مورد نیازشان، شرکت عرضهکننده آن و قیمت خود کالا (در دنیای حقیقی) را دارا میباشند و بیشتر بهعلت پایینتر بودن بهای محصول در اینترنت از این مدل برای خرید خود استفاده میکنند. اما درمدل C2B اطلاعات مشتری عمدتاً به مشخصات کالای مورد نیازش محدود است و اطلاعات چندانی در مورد شرکتهای عرضهکننده آن یا قیمتهای احتمالی آن ندارد. در این حالت شرکتهای گوناگونی در اینترنت با توجه به شرایط مشتری به او پیشنهاد ارائه میکنند و مشتری از بین این پیشنهادها هر کدام را که برایش مناسبتر بود انتخاب میکند. به بیان دیگر، در B2C مشتری به یک شرکت تولیدکننده یا فروشنده پیشنهاد خرید را ارائه میکند، اما در مدلC2B این شرکتهای عرضه کننده هستند که به مشتری پیشنهاد فروش را ارائه میکنند.
امیدیار کوشید با توجه به طیف گسترده بازدیدکنندگان در اینترنت، بستری را فراهم کند که فروشندگان بتوانند کالای خود را به شیوه حراج اجناس (با شیوهای مشابه دنیای واقعی) به فروش برسانند. اما تفاوت اصلی این نوع از حراج تعداد بیشمار شرکتکنندگان و مخاطبان حراج است. امروزه به دلیل استقبال گستردهای که ازeBay بهعمل آمده است، این سایت بهعنوان سمبل C2C شناخته میشود. سایت eBay توانسته است در سال 2002 میلادی مبلغ 20 میلیارد دلار برای صاحبان خود درآمد ایجاد کند. 4- مدلهای در ارتباط با دولت مدلهای مرتبط با دولت را نیز میتوان به سه دسته تقسیم کرد. دسته اول شامل مدلهای G2BوB2Gاست. در این دو مدل سازمانها، نهادها و مراکز دولتی و وابسته به دولت درارتباط با مراکز اقتصادی، بنگاههای تجاری و شرکتهای تولیدکننده و ارائهکننده کالا و خدمات هستند. در این ساختار طرفین با مراجعه به یکدیگر و تعامل با هم از طریق شبکههای کامپیوتری امور بازرگانی میان خود را انجام میدهد. این امور شامل مواردی چون گرفتن انواع مجوزها از دولت و سازمانهای مربوطه، پرداخت وجه مورد درخواست دولت، گرفتن اطلاعات از نهاد دولتی و موارد دیگری است که همگی در این دو مدل خلاصه میشوند. مزیت اصلی این دو ساختار صرفهجویی در انجام عملیات گوناگون برای دولت و سازمانهای مربوطه و کاهش زمان انجام این امور و کاهش نیروهایی است که بیهوده صرف انجام کمبازده و یا بدون بازده در سازمانها میشود.
دسته دوم شامل مدلهای G2C و C2G است. در این دو مدل ارتباط بین مردم و سازمانهای دولتی مطرح میباشد و رابطه میان دولت و مردم بیش از آنکه ماهیتی تجاری داشته باشد، حول و حوش خدماتی که دولت میتواند به مردم ارائه کند و یا تسهیل ارتباطات مالی مردم و دولت در زمینه امور مالیاتی و مشابه آن دور میزند. فعالیتهای این دو مدل شامل مواردی چون گرفتن انواع مدارک شناسایی، انجام عملیات بانکی و گرفتن اطلاعات از دولت است.
دسته سوم نیز براساس مدل G2G است که ارتباط و تقابل بین دو سازمان دولتی دو یا چند وزارتخانه را فراهم میسازد و مواردی چون ارتباط شهرداریها با پلیس، وزارت کشور، نهادهای نظامی و … را شامل میشود. در این مدل مبادلات میان دوسوی یک فرآیند الکترونیکی ممکن است شامل مبادلات بازرگانی باشد یا صرفاً به تبادل اطلاعات محدود باشد.
پینوشت
(1) به زبان ساده، EDI عبارتست از انجام مبادلات تجاری از طریق مبادله اسناد بازرگانی با استفاده از شبکههای اختصاصی کامپیوتری. این مدل مدتهاست که به دلیل عدم وجود استانداردهای یکسان و مشخص با کاهش استقبال عمومی روبرو شده است.
(In-House Solution )میزبانی سایت تجاری توسط خود شرکت:
در این روش تمام تجهیزات سخت افزاری ، نرم افزار ، شبکهای و زیر ساختهای لازم برای ایجاد شاخه تجاری تحت وب توسط خود شرکت تجاری تهیه و راهاندازی میشود. مثل سایت ebay یا سایتهای تمام شرکتهای تجاری بزرگ دنیا.
فواید :
کنترل کامل بر روی زیر ساختهای سخت افزاری و نرم افزاری مورد استفاده
انطباق پذیری سریع و بالا با سیستمها و تکنولوژی روز
معایب :
نیاز به بودجه و دانش فنی بالا برای حفظ و نگهداری و ارتقاء سیستم
( Instant Storefront) میزبانی سایت تجاری توسط خدمات اینترنتی
میزبانی سایت . کنترل نرم افزارهای مورد نیاز برای راهاندازی یک سرویس تجاری Online توسط سرویس دهنده دیگری انجام میشود و ما از طریق روشهایی میتوانستیم سایت خود را تا حدودی کنترل کنیم . کلاً این روش نسبت به روش قبلی ارزانتراست و نیاز به دانش فنی کمتری دارد ولی در عین حال کنترل کمتری بر روی سایت خود از نظر سخت افزاری و نرم افزاری داریم . این روش خود دو صورت است :
1.روی خط (Online) : در این روش کل سیستم بسته نرم افزاری مدیریت سایت بروی سیستم میزبان سایت و به صورت همیشه Online قرار دارد . همانند Yahoo! Store
2.خروج خط (Offline ) : در این روش میتوان با استفاده از نرم افزارهایی که معمولاً از طریق سایت میزبان قابل Download است مدیریت و تنظیمات خود را بر روی سایت انجام دهیم و درآخر با وصل شدن به اینترنت ، این تغییرات را برروی سایت خوداعمال کنیم.
تجارت اینترنتی
اینترنت و قوانین (Law and the Internet)
نشر الکترونیکی و حقوق مالکیت معنوی :
امروزه با توجه به گسترش صنعت نشر الکترونیکی((Electronic Publishing (EP) و در کنار تمام خدمات آن در زمینه گسترش صنعت IT ، بحثهای جدیدی در زمینه حفظ و تعیین حد و حدود مالکیت سرمایه های معنوی بوجود آمده است . منظور از سرمایههای معنوی (Intellectual Property) مواردی همچون علامت تجاری ، آرم ، نام شرکت، محصولات، حق ثبت و تمام موارد دیگری است که مشمول قانون Copyright میشوند . برای حل این مشکل قوانین اینترنتی خاصی در همین رابطه وضع شده و انجمن و تشکلات خاصی نیز در رابطه با همین قوانین فعالیت دارند .
قانون کپی رایت (Copyright)
سال 1976قانون کپی رایت در سنا آمریکا تصویب شد و طبق آن بوجود آورنده اثر ، دارای “حقوق انحصاری خاصی“ در زمینه با اثر خود بطول مدت زمان محدود میگشت . طبق این قانون ، افراد غیر از صاحب اثر ، هیچ گونه حقی در قبال کپی برداری ، انتشار ، نمایش و یا اقتباس گیری را از اثر کپی رایت را ندارند مگر آنکه صاحب اثر این حق را با نظر خود و تحت شرایط خاصی به دیگران منتقل کنند . در این قانون به اثری ، اصلی (Original) گفته میشود که بطور مستقل از سایر دیگر آثار تهیه شود لذا لزوماً نباید حتماً کاری نو و جدید باشد .
حال با وضع قانون کپی رایت و اجرای آن در بسیاری از کشورها (اخیر در کشورما نیز) این قانون در مواردی در کشورهای مختلف با هم تفاوت دارد :
1.مدت زمان اعتبار حق کپی رایت برای یک اثر
2.آیا اعمال کپی رایت برای یک فرم (قالب) از اثر قالبهای دیگر آن را هم پوشش میدهد مثلاً در مورد یک اثر ادبی ، مواردی همچون تهیه فیلم یا موسیقی را که از روی آن اثر تهیه شده در بر میگیرد.
3.نوع و سطح اجازه استفاده یا انتشار مجدد بخشی از چگونه تعریف میشود .
(Information Infrastructure Task Force IITF) : این تشکل در سال 1993 در جهت ارزیابی آثار در زمینه حقوق مالکیت معنوی ایجاد شد و در سال 1994 گزارشی از حقوق مالکیت معنوی منتشر کرد .
حق استفادهای است که دیگران در مورد استفاده شخصی یا انجام فعالیت تجاری درباره یک اثر طبق یک قرارداد از صاحب امتیاز اثر کسب میکنند .
(End-User License AgreementEULA) :
تعهدی است که استفاده کننده یک برنامه کامپیوتری در مورد نحوه استفاده از نرم افزار مربوطه در قبال تهیه کننده آن متعهد میشود .
(World Intellectual Property Organization WIPO) :
برای بین الملی کردن حق مالکیت معنوی (Copyright) این ارگان بوجود آمد و در حال حاضر دارای بیش از 120 عضو میباشد که قرارداد کپی رایت را در کشور خود پذیرفتهاند.
با این حال هنوز اتحادیه بین المللی در زمینه نظارت بر اجرای قانون کپی رایت در تمام کشورها وجود ندارد .
حریم شخصی و محرمانگی اطلاعات کاربران (Privacy and confidentiality):
در اینترنت اطلاعات شخصی افراد مثل آدرس پست الکترونیکی ، آدرس ، شماره تلفن ، شماره حساب اعتباری و … ممکن است به سادگی توسط سایت یا فروشنده به دیگر سایتها منتقل شود .
در رابطه با همین موضوع سایتها باید در قسمتی که معمولاً تحت عنوان Privacy Policy بیان میشود تضمین میدهند تا اطلاعاتی را که کاربران در سایت آنها وارد میکنند بطور محرمانه نزد خود نگه دارند و از آن استفاده تجاری نکنند .
قانون تجارت الکترونیک شامل 134 ماده است که مواد مهم و اساسی آن میتوان اعتبار قراردادهای خصوصی – ماده 5، امضاء اصل – ماده 6 الی 11 ، امضاء الکترونیکی مطمئن – ماده 12 ثبت یا سوابق الکترونیکی مطمئن – ماده 13 ، آثار ثبت و سوابق و امضای الکترونیکی مطمئن مواد 14 الی 16 ، عقد وارده طرفین مواد 23 و 24 ، تصدیق دریافت – مواد 30 الی 35 ، زمان و مکان ارسال و دریافت داده – مواد 36 الی 40 حمایت از حریم خصوصی مواد 105 الی 107 کلاهبرداری کامپیوتری – ماده 112 ، جعل کامپیوتر – ماده 113 ، وظایف امضائ کننده – ماده 66 ، نقض حقوق مصرف کننده و تبلیغات مواد 114 و 115 ، نقض حق مؤلف – ماده 116 ، نقض از حریم خصوصی مواد 117 الی 121 نقض اسرار تجاری و علامت تجاری مواد 122 و 123 جبران خسارت – ماده 124 را نام ببرید .
بازاریابی الکترونیکی (e-marketing)
تجارت الکترونیک
تکنیکهای بازاریابی الکترونیکی :
استفاده از قابلیت اینترنت در خلق شیوههای نوین و جدید برای بازبابی
تکنیک نمایش ( Personalization CRM- Person to person)
تکنیکهای خاص بازاریابی الکترونیکی مثل Cross-Sell و Up-Sell
تکنیک Marketing E-Mai
تکنیک تبلیغاتی اینترنتی مثل Banner ads
استفاده از امکانات مالتی مدیا (قابلیتهای چند رسانه ای)(Meta-Rich Advertising)
قانون زمان و مكان ارسال و دریافت داده پیام در قانون تجارت الکترونیک
زمان و مكان ارسال و دریافت «داده پیام»:
ماده 26 ارسال «داده پیام» زمانی تحقق مییابد كه به یك سیستم اطلاعاتی خارج از كنترل اصل ساز یا قائم مقام وی وارد شود.
ماده 27 زمان دریافت «داده پیام» مطابق شرایط زیر خواهد بود:
الف ــ اگر سیستم اطلاعاتی مخاطب برای دریافت «داده پیام» معین شده باشد دریافت، زمانی محقق میشود كه:
1- «داده پیام» به سیستم اطلاعاتی معین شده وارد شود؛ یا
2- چنانچه «داده پیام» به سیستم اطلاعاتی مخاطب غیر از سیستمی كه منحصراً برای این كار معین شده وارد شود «داده پیام» بازیافت شود.
ب ــ اگر مخاطب، ین سیستم اطلاعاتی برای دریافت معین نكرده باشد، دریافت زمانی محقق میشود كه «داده پیام» وارد سیستم اطلاعاتی مخاطب شود.
ماده 28 مفاد ماده (27) این قانون بدون توجه به محل استقرار سیستم اطلاعاتی جاری است.
ماده 29 اگر محل استقرار سیستم اطلاعاتی با محل استقرار دریافت «داده پیام» مختلف باشد مطابق قاعدهی زیر عمل میشود:
الف ــ محل تجاری، یا كاری اصل ساز محل ارسال «داده پیام» است و محل تجاری یا كاری مخاطب محل دریافت «داده پیام» است مگر آن كه خلاف آن توافق شده باشد.
ب ــ اگر اصل ساز بیش از یك محل تجاری یا كاری داشته باشد، نزدیكترین محل به اصل معامله، محل تجاری یا كاری خواهد بود در غیر این صورت محل اصلی شركت، محل تجاری یا كاری است.
ج ــ اگر اصل ساز یا مخاطب فاقد محل تجاری یا كاری باشند، اقامتگاه قانونی آنان ملاك خواهد بود.
ماده 30 آثار حقوقی پس از انتساب، دریافت تصدیق و زمان و مكان ارسال و دریافت «داده پیام» موضوع فصول دوم تا چهارم مبحث چهارم این قانون و همچنین محتوی «داده پیام» تابع قواعد عمومی است.
قانون زمان و مكان ارسال و دریافت داده پیام در قانون تجارت الکترونیک
ماده 22 هر گاه قبل یا به هنگام ارسال «داده پیام» اصل ساز از مخاطب بخواهد یا توافق كنند كه دریافت «داده پیام» تصدیق شود، اگر به شكل یا روش تصدیق توافق نشده باشد، هر نوع ارتباط خودكار یا مكاتبه یا اتخاذ هر نوع تدبیر مناسب از سوی مخاطب كه اصل ساز را به نحو معقول از دریافت «داده پیام» مطمئن كند تصدیق دریافت «داده پیام» محسوب میگردد.
ماده 23 اگر اصل ساز به طور صریح هر گونه اثر حقوقی «داده پیام» را مشروط به تصدیق دریافت «داده پیام» كرده باشد. «داده پیام» ارسال نشده تلقی میشود، مگر آنكه تصدیق آن دریافت شود.
ماده 24 اماره دریافت «داده پیام» راجع به محتوای «داده پیام» صادق نیست.
ماده 25 هنگامی كه در تصدیق قید میشود «داده پیام» مطابق با الزامات فنی استاندارد یا روش مورد توافق طرفین دریافت شده، فرض بر این است كه آن الزامات رعایت شدهاند.
قوانین تجارت الکترونیک در ار تباط با مبادله داده پیام
فصل اول- اعتبار قانونی ارجاع در «داده پیام»، عقد و اراده طرفین
ماده 17 «ارجاع در داده پیام» با رعایت موارد زیر معتبر است:
الف ــ مورد ارجاع به طور صریح در «داده پیام» معین شود.
ب ـ مورد ارجاع برای طرف مقابل كه به آن تكیه میكند روشن و مشخص باشد.
ج ـ «داده پیام» موضوع ارجاع مورد قبول طرف باشد.
فصل دوم ـ انتساب «داده پیام»
ماده 18 در موارد زیر «داده پیام» منسوب به اصل ساز است:
الف ــ اگر توسط اصل ساز و یا به وسیله شخصی ارسال شده باشد كه از جانب اصل ساز مجاز به این كار بوده است.
ب ــ اگر به وسیلهی سیستم اطلاعاتی برنامه ریزی شده یا تصدی خودكار از جانب اصل ساز ارسال شود.
ماده 19 «داه پیام»ی كه براساس یكی از شروط زیر ارسال میشود مخاطب حق دارد آن را ارسال شده محسوب كرده، و مطابق چنین فرضی (ارسال شده) عمل نماید:
الف ــ قبلاً به وسیلهی اصل ساز روشی معرفی و یا توافق شده باشد كه معلوم كند آیا «داده پیام» همان است كه اصل ساز ارسال كرده است.
ب ــ «داده پیام» دریافت شده توسط مخاطب از اقدامات شخصی ناشی شده كه رابطهاش با اصل ساز، یا نمایندگان وی باعث شده تا شخص مذكور به روش مورد استفاده اصل ساز دسترسی یافته و «داده پیام» را به مثابه «داده پیام» خود بشناسد.
ماده 20 ماده (19) این قانون شامل مواردی نیست كه پیام از اصل ساز صادر نشده باشد و یا به طور اشتباه صادر شده باشد.
ماده 21 هر «داده پیام» یك «داده پیام» مجزا و مستقل محسوب میگردد، مگر آن كه معلوم باشد كه آن «داده پیام» نسخه مجددی از «داده پیام» اولیه است.
قوانین تجارت الکترونیک در ار تباط با مبادله داده پیام
«داده پیام» مطمئن در تجارت الکترونیک به این صورت است که :
فصل اول- امضاء و سابقه الكترونیكی مطمئن
ماده 10 امضای الكترونیكی مطمئن باید دارای شرایط زیر باشد:
الف ـ نسبت به امضاء كننده منحصر به فرد باشد.
ب ـ هویت امضاء كنندهی «داده پیام» را معلوم نماید.
ج ـ به وسیلهی امضاء كننده و یا تحت ارادهی انحصاری وی صادر شده باشد.
د ـ به نحوی به یك «داده پیام» متصل شود كه هر تغییری در آن «داده پیام» قابل تشخیص و كشف باشد.
ماده 11 سابقه الكترونیكی مطمئن عبارت از «داده پیام»ای است كه با رعایت شرایط یك سیستم اطلاعاتی مطمئن ذخیره شده و به هنگام لزوم در دسترس و قابل درك است.
فصل دوم ـ پذیرش، ارزش اثباتی و آثار سابقه و امضای الكترونیكی مطمئن
ماده 12 اسناد و ادلهی اثبات دعوی ممكن است به صورت داده پیام بوده و درهیچ محكمه یا ادارهی دولتی نمیتوان براساس قواعد ادلهی موجود، ارزش اثباتی «داده پیام» را صرفاً به دلیل شكل و قالب آن رد كرد.
ماده 13 به طور كلی، ارزش اثباتی «داده پیام»ها با توجه به عوامل مطمئنه از جمله تناسب روشهای ایمنی به كار گرفته شده با موضوع و منظور مبادلهی «داده پیام» تعیین میشود.
ماده 14 كلیهی «داده پیام» هائی كه به طریق مطمئن ایجاد ونگهداری شده اند از حیق محتویات و امضای مندرج در آن، تعهدات طرفین یا طرفی كه تعهد كرده و كلیهی اشخاصی كه قائم مقام قانونی آنان محسوب میشوند، اجرای مفاد آن و سایر آثار در حكم سناد معتبر و قابل استناد در مراجع قضائی و حقوقی است.
ماده 15 نسبت به «داده پیام» مطمئن، سوابق الكترونیكی و امضای الكترونیكی مطمئن انكار و تردید مسموع نیست و تنها میتوان ادعای جعلیت به «داده پیام» مزبور وارد و یا ثابت نمود كه «داده پیام» مزبور به جهتی از جهات قانونی از اعتبار افتاده است.
ماده 16 هر «داده پیام»ی كه توسط شخص ثالث مطابق با شرایط ماده (11) این قانون ثبت و نگهداری میشود، مقرون به صحت است.
احکام داده پیام در تجارت الکترونیک به شرح زیر است :
ــ نوشته، امضاء اصل
ماده 6 هر گاه وجود یك نوشته از نظر قانون لازم باشد، «داده پیام» در حكم نوشته است مگر در موارد زیر:
الف ـ اسناد مالكیت اموال غیر منقول.
ب- فروش مواد داروئی به مصرف كنندگان نهایی.
ج ـ اعلام، اخطار، هشدار و یا عبارات مشابهی كه دستور خاصی برای استفاده كالا صادر میكند و یا از به كارگیری روشهای خاصی به صورت فعل یا ترك فعل منع میكند.
ماده 7 هر گاه قانون، وجود امضاء را لازم بداند امضای الكترونیكی مكفی است.
ماده 8 هر گاه قانون لازم بداند كه اطلاعات به صورت اصل ارائه یا نگهداری شود، این امر یا نگهداری و ارائهی اطلاعات به صورت داده پیام نیز در صورت وجود شرایط زیر امكان پذیر میباشد:
الف ـ اطلاعات مورد نظر قابل دسترسی بوده و امكان استفاده در صورت رجوع بعدی فراهم باشد.
ب- داده پیام به همان قالبی (فرمتی) كه تولید، ارسال و یا دریافت شده و یا به قالبی كه دقیقاً نمایشگر اطلاعاتی باشد كه تولید، ارسال و یا دریافت شده، نگهداری شود.
ج- اطلاعاتی كه مشخص كنندهی مبدأ، مقصد، زمان ارسال و زمان دریافت داده پیام میباشند نیز در صورت وجود نگهداری شوند.
د- شرایط دیگری كه هر نهاد، سازمان، دستگاه دولتی و یا وزارتخانه در خصوص نگهداری داده پیام مرتبط با حوزه مسئولیت خود مقرر نموده فراهم شده باشد.
ماده 9 هر گاه شرایطی به وجود آید كه از مقطعی معین ارسال «داده پیام» خاتمه یافته و استفاده از اسناد كاغذی جایگزین آن شود سند كاغذی كه تحت این شرایط صادر میشود باید به طور صریح ختم تبادل «داده پیام» را اعلام كند. جایگزینی اسناد كاغذی به جای «داده پیام» اثری بر حقوق و تعهدات قبلی طرفین نخواهد داشت.